Toscaanse wijn: Italiaanse iconen

Toscaanse wijn ontdekken: een gids

Toscane strekt zich uit langs de Tyrreense Zee en wordt omringd door de regio's Liguria, Emilia-Romagna, de Marche, Umbria en Lazio. Het gebied kent een mediterraan klimaat, met warme, droge zomers en milde winters. Behalve het klimaat speelt vooral hoogte een belangrijke rol in de stijl van Toscaanse wijnen. Je vind er wijngaarden van de laaggelegen vlakten van de Maremmen tot in de heuvels van Chianti op 550 meter hoogte. Het grootste deel van Toscane is heuvelachtig; hier komen veelal ook de beste wijnen vandaan. Benieuwd welke Toscaanse wijnen je zeker eens geproefd moet hebben? We lichten een aantal van de hoogtepunten van de Italiaanse wijn voor je uit.

• Bolgheri: Waar in de meeste Toscaanse wijngebieden de sangiovesedruif de hoofdrol speelt, is Bolgehri beroemd om z'n krachtige, houtgerijpte rode wijn van internationale druiven als cabernet sauvignon, cabernet franc en merlot. Toscaanse iconen Sassicaia en Ornellaia zijn de bekendste wijnen uit deze streek. Overigens is ook witte Bolgheri, gemaakt van vermentino, de moeite van het ontdekken waard. 
• Brunello di Montalcino: Het Brunellogebied bevindt zich ten zuiden van Siena, rondom het plaatsje Montalcino. Brunello, wat letterlijk ‘bruintje’ betekent, is de naam voor de lokale sangiovesevariant waar de wijn van wordt gemaakt. Vanwege z'n zuidelijkere ligging is het in Montalcino warmer en droger dan in Chianti Classico. Brunello is dan ook de meest volle en krachtige stijl Sangiovese. Vanwege de lange rijpingstijd (minimaal twee jaar in houten vaten en een jaar op fles) is Brunello een echte kelderwijn. Terwijl de Brunello op dronk komt, kun je uit hetzelfde gebied de jonger toegankelijke Rosso di Montalcino drinken, ook van sangiovese gemaakt.
• Chianti: Het Chiantigebied strekt zich uit tussen Florence en Siena. Er worden hier voornamelijk rode wijnen gemaakt op basis van sangiovese. De kwaliteit loopt uiteen van eenvoudige, sappige fruitige wijnen, tot luxe, prestigieuze topwijnen om jaren te bewaren. De mooiste Chianti's komen uit het historische hart van het gebied, Chianti Classico genaamd. De wijnmakers moeten hier aan strengere kwaliteitseisen voldoen. In vergelijking met Brunello en Vino Nobile, is Chianti de meest elegante stijl Toscaanse Sangiovese. Ook in andere Chianti-subzones, zoals Chianti Colli Senesi en Chianti Rufina kun je overigens fraaie Chianti's ontdekken.
• Super Tuscan: Een begrip dat niet ongenoemd kan blijven als het om Toscaanse wijn gaat, is de Super Tuscan. Deze geuzennaam ontstond in de jaren ‘70 voor wijnen van revolutionaire producenten die kwaliteit boven logge, bureaucratische regelgeving stelden. Omdat deze producenten bijvoorbeeld niet toegestane druivenrassen of wijnmaaktechnieken gebruikten, moesten ze hun wijn declassificeren tot vino di tavola, oftewel ’simpele' tafelwijn. Simpel waren die wijnen natuurlijk allesbehalve en zo verwierven ze niet alleen een cultstatus, maar zorgden ze ook voor aanpassingen van de wijnwetgeving. De beroemdste Super Tuscans zijn Sassicaia, Ornellaia, Tignanello en Solaia, maar ook de Cepparello van onze eigen Paolo de Marchi van Isole e Olena.
• Vernaccia di San Gimignano: Toscane mag dan vooral rood produceren, ook Toscaanse witte wijn kan verrukkelijk zijn. Vernaccia di San Gimignano geldt als een van de mooiste voorbeelden. Deze wijn wordt gemaakt van de historische vernacciadruif, aangeplant rondom het prachtige stadje San Gimignano, het ‘Middeleeuwse Manhattan’. Vernaccia is meestal fris, sappig en droog, met tonen van citrus, appel, bloemen en amandel. De beste voorbeelden zijn gerijpt in eiken en kunnen langer rijpen.
• Vin Santo: Vin Santo, wat letterlijk ‘heilige wijn’ betekent, is de klassieke, amberkleurige Toscaanse dessertwijn. Traditioneel wordt de wijn gemaakt van ingedroogde trebbiano- en malvasiadruiven en opgevoed in houten vaten. Vin Santo wordt in diverse stijlen en kwaliteitsniveaus geproduceerd, van eenvoudige dessertwijn waar je de cantuccini in doopt, tot complexe, exclusieve wijnen die nog jaren kunnen rijpen in de fles.
• Vino Nobile di Montepulciano: Ook in Montepulciano is sangiovese de belangrijkste druif, al noemen ze 'm lokaal prugnolo gentile. Net als Montalcino, ligt ook deze Toscaanse appellatie zuidelijker dan Chianti Classico en nog wat meer landinwaarts. Qua stijl zit Vino Nobile tussen Chianti Classico en Brunello di Montalcino in: Vino Nobile heeft de elegantie van Chianti en de kracht van Brunello.